Yakın zamana kadar, Müslümanlar hangi yiyeceğin helal, hangi yiyeceğin haram olduğuna kolayca karar verebiliyordu. Kur’an ve sünnet bize kolayca anlaşılabilecek kurallar bildirmiştir. Yakın zamanımızda, bizim dışımızda gelişen gıda endüstrisi ise, gittikçe yaygınlaşmış, klasik yiyecek ve içeceklerimiz dahi yeni teknolojilerle üretilir duruma gelmiştir. Her gün yediğimiz ekmek gibi. Bunun yanında bilinmeyen yeni gıda çeşidi ortaya çıkmıştır. Kola, çiklet, ketçap, mayonez ve marşmellov gibi. Bu durum Müslüman tüketiciyi kolayca çözemediği iki soru ile karşı karşıya bırakmıştır:
1.BİZE SUNULAN YİYECEK VE İÇECEKLER HELAL Mİ?
2.BİZE SUNULAN YİYECEK VE İÇECEKLER SAĞLIĞA UYGUN MU?
İkinci soruya cevap bulmakta zorluk çekilmiyor. Zira bu konuda Müslümanı gayrimüslimi çalışma yapmakta. İnternette bile konuyla ilgili pek çok sayfaya ulaşmak mümkün olmakta. Bu araştırmalarda genellikle, her türlü alerjik astım, kanser bağışıklık sistemi ve çocukların beyinsel gelişimlerine menfi etkiler yapabilecek katkı maddeleri üzerinde durulmaktadır. Maalesef Müslümanların bu sahada ciddi çalışmalarına rastlayamıyoruz.
Birinci soruya gelince, katkı maddelerinin ve endüstriyel gıda maddelerinin ‘Helal mi, Haram mı?’ sorusuna kesin ve tam cevap verebilmek ciddi çalışmaların ve araştırmaların yapılmasını gerektirir. Bunun için İslam ilim adamları, doktorlar, gıda mühendisleri, ziraat mühendisleri, veterinerler ve kimyagerlerden oluşan Müslümanlarla işbirliği yaparak, gerekli içtihatları ortaya koymak zorundadırlar.
GİMDES (Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalama Araştırmaları Derneği) ve bu derneğe bağlı İktisadi İşletme Kurumu (GİMDES Helal Ürünleri Araştırma Enstitüsü) Ülkemizde sağlıklı yaşamın temel unsuru olduğuna inandığımız helal ve sağlıklı ürünleri araştırma ve sertifikalandırma çalışmaları yapmak üzere kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. İlgi alanı olarak gıda, kozmetik ve sağlık ürünlerini kapsamaktadır.
2005 yılından beri bu gaye etrafında çalışmalarını devam ettirmektedir. Çalışmalarında öncelikle toplumun bu konulardaki bilinç düzeyini artıracak eylemlere ağırlık vermiş, iletişim kaynaklarının her çeşidini kullanmaya özen göstermiştir. Bu maksatla www.gimdes.org web sitesini kurmuş, iki ayda bir yayınlanan GİMDES Bültenini dağıtıma sokmuş, konu ile ilgili kitapları yayınlamış ve birincisi 24 Şubat 2008 de, ikincisi 25-26 Nisan 2009 da, üçüncüsü 30 Eylül-3 Ekim 2010 olmak üzere İstanbul’da uluslararası üç büyük Helal Gıda Sempozyumunu gerçekleştirmiştir.
Bu sempozyumlarda yerli yabancı, 20 ülkeden konunun uzmanları tebliğlerini sunmuşlardır. Bu açılım GİMDES’ in uluslararası kuruluşlarla temasını sağlamış, yaklaşık 50 ülkenin Helal Sertifika kurumlarını bir araya getiren çatı kuruluşu WHC (World Halal Council)’in 2008 de Tayland’daki yıllık kongresine davet edilerek bu çatı kuruluşunun üyesi olmuştur. Daha sonra uluslararası Helal Marketler oluşturmak üzere dizayn edilmiş WHF (World Halal Foundation) ve Avrupa’da uluslararası akreditasyona sahip helal sertifikalama kuruluşlarının oluşturduğu AHC-EURO çatı kuruluşlarının kurucu üyesi olmuştur. GİMDES’ in, uluslararası bu çatı kuruluşlarından başka, ülkemizde ulusal ve uluslararası niteliğe sahip TGTV ve İDSB çatı kuruluşlarına da üyelikleri kabul edilmiştir.
Birkaç yıldan beri Malezya, Endonezya, bazı Arap ülkeleri ithalatta Helal Sertifika şartı aramaları sebebi ile Türkiye kökenli ürünlerin bu süreçten menfi etkilenmesini önlemek maksadı ile GİMDES 2009 yılında bu ülkelerden akreditasyon alarak Helal Sertifika verme açılımını yapmış ve üreticilerimizin ürünlerini bu ülkelere ihraç etme imkânını sağlamıştır. 2019 yılı itibariyle 500 firmamız ihracata dayalı Helal Sertifika almış bulunmaktadır.
WHC’ in 2009 da Çin’de yapılan yıllık kongresinde GİMDES’ in talebi üzerine 2010 kongresinin Türkiye’de yapılmasına ittifakla karar verilmiştir. 30 Eylül-03 Ekim tarihleri arasında yapılan bu etkinliğin yanında ülkemizde ilk defa uluslararası nitelikte ‘Helal ve Sağlıklı Ürün ve Finans’ konulu bir fuarın gerçekleştirilmesi de planlanmıştır. Türk üretici ve ihracatçılarımıza bu küresel helal pazarında önemli bir rol kazandıracağına inandığımız bu fuara olağanüstü bir ilginin gösterildiğini belirtmeliyiz.
Bu ilgiden cesaret alarak Helal Ürünler Konferanları ile Uluslararası Helal ve Sağlıklı Ürünler Fuarlarının çalışmaları yapılmaktadır.
GİMDES’ in 2010 yılı kongresinde alınan önemli bir karardan da söz etmek istiyoruz. Üyesi bulunduğumuz çatı kuruluşları ile yaptığımız istişare görüşmelerde uluslararası niteliğe sahip Helal ürünler konularında uzman, danışman, denetçi niteliklerinde teknik eleman yetiştirecek ve İngilizce tedrisat yapacak bir Meslek Yüksek Okulunun Türkiye’de açılması teklifi de karara bağlanmıştır.
-Ülkemizde üretilen veya ithal edilen ürünlerin ve bunların üretiminde kullanılan katkı maddelerinin denetimini ve Helal Sertifikalama çalışmalarını yürüterek Gıda ve ihtiyaç maddeleri, temizlik ve kozmetik ürünleri, ilaç ve diğer sağlık malzemeleri üreticilerinin ürünlerinin sertifikalandırılmasını yapmak, uygun olanlara “GİMDES HELAL SERTİFİKASI” vermektir.
– “Gıda”, “ilaç”, “sağlık malzemeleri”, “temizlik ürünleri”, “kozmetik mamulleri”, “helal”, “haram”, “beslenme”, “ihtiyaç maddeleri” vb. konularda bilimsel ve akademik inceleme ve araştırmalar yapmak, yaptırmak, “Gıda ve Beslenme Sözlüğü” hazırlamak ve bu alandaki gelişmeleri izlemek, değerlendirmek, müdahil olmak, etkilemek ve sonuçları kamuoyuna ve ilgililere duyurmak.
-“Gıda Kontrol, Denetim ve Genetik Araştırma Akademisi’nin ve bu akademi çerçevesinde ve bu akademiye zemin oluşturmak için laboratuvarlar, test ve tahlil merkezleri, inceleme ve denetim birimleri kurulması için çalışmalar yapmak; bu amaçla Gıda Genetik Araştırma Laboratuvarı’nın kuruluş çalışmalarını başlatmak.
-Uluslararası niteliğe sahip Helal ürünler konularında uzman, danışman, denetçi niteliklerinde teknik eleman yetiştirecek ve İngilizce tedrisat yapacak bir Meslek Yüksek Okulu açma çalışması yapmak.
-HELAL GIDA PLATFORMU’ nun ön plana çıkartılması ile Sivil Toplum kuruluşları arasında dayanışma oluşturulması ve halkın bilinçlendirilmesi için seminer ve konferans verilmesine yönelik çalışmalar da bulunmak.
GİMDES, “Helal Rızık”, “Hakça Kazanç”, ‘’Temiz Üretim’’, “Sağlıklı Beslenme ve Yaşama” ilkelerini esas alarak kurulmuştur. “Sağlıklı Beslenme ve Yaşama” derken, bu ilkenin açılımında yer alan bazı tespitleri de esas alıyoruz: “Her yiyecek gıda değildir”, “her ürün helal olmaz”, “her temizlik ürünü temizleyici değildir”, “her ilaç şifa vermez” gibi…
Bu temel ilkelerden hareketle kurulan GİMDES’in misyonunu şöyle sıralayabiliriz:
– Bireyin ve toplumsal bütünlüğün gıda maddeleri, kozmetik, ilaç ve temizlik ürünleri başta olmak üzere, hayatında kullanabileceği bütün ihtiyaç maddeleri hakkında bilinçlenmesini sağlamak,
– Bu maddelerin “inanç” bakımından helal olup olmadığı, “sağlık” bakımından temizlik ve fayda taşıyıp taşımadığı, “beslenme” düzeni açısından yeterli ve gerekli olup olmadığı, kullanılmasının ya da kullanılmamasının neler getirip götürdüğü gibi hususlarda “bilinçli insan ve bilinçli toplum” yetiştirilmesi konusunda çalışmalar yapmak, projeler üretmek,
– Özel ve tüzel kurum ve kuruluşlara, Hükümet ve Parlamento organlarına bu hususta üretilen projeleri sunmak,
– Gıda maddeleri, temizlik ve kozmetik ürünleri ile ilaçlar gibi temel ihtiyaç maddeleri hakkında bireysel ve toplumsal duyarlılıkları geliştirip, bu maddeler üzerinde kontrol ve denetim sağlayarak, bunların sertifikalandırılmasını gerçekleştirecek çalışmaları planlayarak, bu hususta gerektiğinde her türlü sosyal, siyasal, iktisadi, kültürel, sanatsal, düşünsel, ticari, eğitimsel ve benzeri faaliyetlerde bulunmak,
– Gıda ve ihtiyaç maddeleri ile sağlıkta ve temizlikte kullanılan maddeler üzerine çalışmaları olanların, proje sunanların ya da üretimde bulunmak isteyenlerin, güçlerini birleştirerek hizmet çerçevesini yaygınlaştırmak ve etkinleştirmek,
-Gıda, kozmetik, temizlik ve temel ihtiyaç maddeleri için belirlenecek kriterler bakımından sertifikalandırılması için gerekli çalışmaları başlatmak, organize etmek, yapmak, yürütmek ve sertifikalandırmayı gerçekleştirmektir.
-Bireyin ve toplumun “helal rızık, hakça kazanç, temiz beslenme, sağlıklı yaşama” istek ve ihtiyacı bakımından bilinçlenmesine karşı duran, engel oluşturan kişi, kurum ve kuruluşların çaba ve çalışmalarını deşifre ederek kamuoyunun bilgisine sunmak; bu tür çaba ve çalışmalardan birey ve toplumun korunmasına katkıda bulunmak için her alanda aydınlatıcı ve uyarıcı hizmetler vermek, bu tür hizmetleri verenlere yardımcı olmak ve organizasyonu sağlamak.
========================================================